Ankara Neden Başkent Oldu?

 

Neden Ankara Başkent Oldu?

Osmanlı Devleti’nin dağılma süreci tamamlanmış ve artık yıkılma süreci başlamıştı. Yeni bir devlet doğuyor ve ismi Türkiye Cumhuriyeti oluyordu. Bu yeni ve güçlü devletin başkenti de, İstanbul’un dışında bir yer olmalı idi.

Çünkü özellikle Rus ve İngiliz güçleri, bu toprağın Türkiye’ye bırakılamayacak değerli bir yer olduğunun farkındaydı. İşte Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, İstanbul’un şimdilik işgal güçleri tarafından işgal edilmesinden dolayı Ankara’yı merkez üs olarak seçmişti.

Bundaki asıl amaç, hem Ankara’nın mevcut yeni Türkiye topraklarının tam ortasında olması ve bu yüzden lojistik ve güzergahın en mantıklı yeri olmasıydı hem de, Türkiye’nin diğer bölgelerini de yönetmenin buradan daha kolay olmasıydı.

Kuva-yi Milliye’de Milli Mücadele fikrinin ortaya çıkmasının merkezi ve Anadolu’nun tam ortasında olması, Ankara’yı bir adım öne çıkarıyordu. İstanbul’un artık İngiltere yönetimindeki bir padişah tarafından yönetilmesi ve Milli Mücadele ruhunu zedelemesinden dolayı 13 Ekim’de Ankara başkent olarak kabul edildi.

1923 yılında başkent olan Ankara, Nutuk’ta da açık bir şekilde Mustafa Kemal Atatürk tarafından dillendirilmişti.

Kanun ile başkent olan Ankara’nın, aslında başkent olmasındaki en büyük nedenlerden biri de Lozan idi. Zira, Lozan, İstanbul üzerinde çok büyük etkiler yaşatmış ve bu yüzden buranın başkent olarak kalması, Lozan’ın Türkiye’yi olumsuz etkileyebileceği anlamına gelecekti. Coğrafi ve stratejik öneminden dolayı, aslında Ankara’nın başkent olması, halen bile, yapılabilecek en iyi adımlardan biri olduğunu gösteriyor.

Peki Ya Ankara Başkent Olmasaydı?

Eğer Ankara başkent olmasaydı, öncelikli olarak Rusya ve İngiltere’nin İstanbul’u kuşatması ve ele geçirmesi sonrasında, pek tabii, başkent İstanbul olduğu için tüm ülke teslim olma tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirdi.

Çünkü Türkiye’nin buradan yönetiliyor olması, her şekilde yabancıların işine yarayacaktı. Ancak, iki başlı bir yönetim, onların elini zayıflatıyordu. Hem İstanbul’da Damat Ferit yönetimi hem de Ankara’da Mustafa Kemal ve arkadaşlarının ilan ettiği yönetim, bunu zor kılıyordu.

Peki Başka Bir Yer Olamaz mıydı?

Aslında başka bir yer olmaması için çok da büyük bir neden yoktu. Yani, Sivas, Konya ve Bursa da düşünülüyordu. Hatta ünlü tarihçi Sayın İlber Ortaylı’nın ifadesi ile Samsun da, aslında başkent için en güçlü adaylardandı. Ancak sonuç olarak, Ankara karar kılınmış ve görüldü ki, bu seçim doğur bir seçim olmuş gibi görünüyor. Günümüzde bu durumu daha iyi görebiliyoruz.